Zaosie, Nowogródek, Świteź – śmiem twierdzić, że każdy Polak zna te nazwy i każdemu kojarzą się przede wszystkim z Adamem Mickiewiczem. Wyznam, że będąc uczennicą liceum nie przepadałam za twórczością wieszcza, a do poduszki nie czytałam jego ballad czy romansów. Dopiero podróż w 2003 na Krym i odwiedzenie miejsc opisanych w sonetach (Bachczysaraj, Ajudah, Ałupka, Czufut Kale) pozwoliło mi docenić geniusz Mickiewicza, szczerze zachwycić się jego poezją i żywo zainteresować się jego twórczością. Od tej podróży upłynęło wiele czasu, ale podziw dla talentu poety nie minął.
Po wędrówce śladami Mickiewicza na Krymie postanowiłam pojechać w rodzinne strony poety, czyli na dzisiejszą Białoruś, która kiedyś była Litwą (obecna Litwa to dawna Żmudź i kraj Bałtów).
“Ktokolwiek będziesz w Nowogródzkiej stronie,
Do Płużyn ciemnego boru
wjechawszy, pomnij zatrzymać twe konie,
By się przypatrzyć jezioru
Świteź tam jasne rozprzestrzenia łona,
W wielkiego kształcie obwodu…”
Pierwsze spotkanie z miejscem ściśle związanym z Mickiewiczem i przez niego opisanym to wymienione w powyższym cytacie jezioro Świteź. Jezioro ma kształt prawie idealnego koła, piękny kolor i niezaprzeczalny urok. Cechuje go unikatowa flora. Jezioro jest chętnie odwiedzane przez turystów, ale na jego brzegu i w wodzie nie ma tłumów, które zakłócałyby spokój i magię tego miejsca. Tuż nad brzegiem jeziora leżą dwa głazy, na których umieszczono dobrze znany fragment z ballady “Świtezianka”
“Jakiż to chłopiec piękny i młody?
Jaka to obok dziewica?
Brzegami sinej Świtezi wody
Idą przy świetle księżyca. “
Jednak wody Świtezi i otaczająca jezioro przyroda były świadkami nie tylko spotkań dwojga zakochanych wspomnianych w balladzie, ale i schadzek Mickiewicza z Marylą Wereszczakówną. Ich miłość jest legendarna, romantyczna i nieszczęśliwa. Warto wspomnieć, że Maryla po rozstaniu z Adamem przywdziała czarny strój, który ponoć nosiła do końca życia. Sam Mickiewicz też nie był szczęśliwy i spełniony w małżeństwie z Celiną Szymanowską.
Kolejne miejsce związane z poetą to Nowogródek, niektórzy twierdzą, że to właśnie tu, a nie w Zaosiu przyszedł na świat Adam. Dom rodziny Mickiewiczów się nie zachował, to co obecnie widzimy to wierna jego rekonstrukcja. W środku znajdują się meble z epoki, eksponaty ilustrujące życie w tamtych czasach. Pośród nich jest wiele oryginalnych, należących do Adama Mickiewicza rzeczy. Są to okulary, pióro, które otrzymał od Goethego, przedmioty związane z nim i jego otoczeniem: sprzęty domowe, fortepian, wachlarz, zegarek z połowy XIX w, płyta z popiersiem Adama zamówiona przez jego córkę Marię. Ponadto książki wydane za jego życia, przekłady poezji na wiele języków świata, niewielka kolekcja malarstwa, a także grafiki, dokumenty, fotografie. Moją uwagę przykuły okulary, pióro i obraz, na którym widnieje wizerunek Maryli. Ponoć współczesnych nie zachwycała urodą, nie wyróżniała się niczym szczególnym, wielu zastanawia się co takiego miała w sobie Marianna Ewa Wereszczak, że zapałał do niej płomiennym uczuciem Adam Mickiewicz.
Dom – muzeum Mickiewicza jest niewielkie i nie ma bogatej w eksponaty kolekcji, ale można dzięki niej poznać i zrozumieć nowogrodzki okres w życiu poety i jego wpływ na jego twórczość. Wizyta w tym miejscu to duże przeżycie.
W Nowogródku zwiedziłam również kościół Dominikanów pw św. Michała, do którego jako uczeń uczęszczał Mickiewicz. Nie zachowała się niestety szkoła przy klasztorze dominikanów, w którym znajdowało się gimnazjum z polskim językiem wykładowym, w którym uczył się Adam wraz z przyjacielem, Janem Czeczotem. Będąc w mieście nie można pominąć Kościoła farnego zwanego Białą farą. Z tą świątynią związanych jest wiele nazwisk – ufundowana została przez wielkiego księcia Witolda, w jej murach w 1422 r. odbył się ślub króla Władysława Jagiełły z Sońką Holszańką, a w lutym 1799 w kościele został ochrzczony Adam Mickiewicz. W Nowogródku jest też kopiec Mickiewicza i pełen ekspresji, według mnie bardzo udany, jego pomnik.
Zapraszam do galerii zdjęć.
—
Gabi
Album fotograficzny na Białorusi (Zaosie, Nowogródek, Świteź)
